Cây Nhãn Lồng

MÔ TẢ SẢN PHẨM

Cây nhãn lồng từ lâu đã được biết đến là một sản vật nổi tiếng của tỉnh Hưng Yên. Không những thế, nhãn lồng  đã trở thành một thương hiệu độc quyền mang nét đặc trưng, là hơi thở, là niềm tự hào của đất và con người nơi đây.

Cây nhãn được trồng ở nhiều địa phương trông cả nước nhưng lại “bén duyên” với mảnh đất Hưng Yên bởi loại nhãn nơi đây sai trĩu quả, khi chín hương thơm lan tỏa khắp đất trời. Ở chùa Hiến có cây nhãn cổ thụ, người dân trong vùng gọi là cây nhãn tổ, được xem là tiêu biểu của địa phương. Cây nhãn lồng tổ này đã được dựng bia ghi danh. Dân gian tương truyền xưa kia có vị quan đi tuần ngang qua vào đúng mùa nhãn chín. Ngài ăn thử thấy hương thơm, vị ngọt ngấm vào từng thớ thịt đến độ mê mẩn tâm hồn. Biết đây là sản vật quý, ngài liền đem tiến vua. Tin đồn nhãn lồng Hưng Yên từ đó bay xa khắp kinh thành. Những năm sau, cứ vào đầu thu, người dân lại đem nhãn tiến vua, từ đó nhãn lồng còn được gọi tên khác là nhãn tiến vua. Nhà bác học Lê Quý Đôn ăn nhãn tiến vua mô tả: “mỗi lần bỏ vào miệng thì ngập tận chân răng, lưỡi đã nảy ra vị thơm tựa như nước thánh trời cho”.

Nhãn lồng ra hoa vào đúng mùa xuân, những ngày có cả mưa phùn và lạnh. Nếu vào dịp có nắng ấm, hương thơm sẽ tỏa nhẹ thơm mát làm ngây ngất lòng người. Tuy ngày nay có rất nhiều nơi trồng được nhãn, trong đó có những địa phương có cùng điều kiện khí hậu, cùng chất đất nhưng chỉ có nhãn lồng Hưng Yên mới có được hương vị thơm ngon nổi tiếng mà không địa phương nào có được. Có lẽ Hưng Yên may mắn hơn cả vì giá trị và hương vị ngọt ngào hiếm có của những cây nhãn nơi đây đã trở thành quà tặng mà thiên nhiên ưu ái dành riêng cho mảnh đất này.

Mùa tháng 7, tháng 8 đang là mùa nhãn chín rộ. Đến Hưng Yên vào mùa này, đi trên đường ai cũng có thể chạm tay vào những chùm nhãn bóng mịn, nặng trĩu. Hưng Yên như một vương quốc nhãn lồng với hàng ngàn cây trĩu quả. Những cây nhãn chín rộ nhuộm vàng một góc trời, dòng người tấp nập đổ về mua nhãn đông đúc, chật kín. Từng trái nhãn, vị nhãn đều đậm đà một hương vị khó quên, không thể trộn lẫn với bất cứ nơi đâu. Nhãn lồng Hưng Yên quả to tròn, vỏ có màu vàng nâu nhạt, cùi dày, ráo nước. Bóc một lớp vỏ mỏng láng, để lộ lớp cùi nhãn dày trắng ngà. Đưa vào miệng nếm thử có vị ngọt thơm, giòn dai. Bên trong là hạt nhỏ màu đen nháy. Mùi hương cũng rất đặc trưng, đó không phải là một mùi thơm nức mũi mà nhẹ nhàng, tinh khiết và dịu mát.

Người ta băn khoăn rằng những yếu tố vi lượng nào đã làm cho nhãn lồng nơi đây có hương vị đặc biệt khác hẳn nhãn ở những vùng đất khác? Chưa ai khám phá ra điều bí ẩn đó nhưng hãy thử đến phố Hiến vào mùa nhãn để cảm nhận điều đặc biệt ấy. Cùi nhãn trong như hổ phách, hạt nhỏ, nước ngọt mát và thơm lạ lùng.

Người Hưng Yên gắn bó với cây nhãn như máu thịt, ngoài vườn mỗi nhà phải có ít nhất một cây nhãn. Phòng tân hôn của cô gái lấy chồng xa thường có mười trái nhãn tươi, hoặc long nhãn mẹ chuẩn bị từ trước. Với ngụ ý chúc cho đôi trẻ được giàu sang phú quý và luôn nhớ về quê cha đất tổ. Những cô gái đẹp may mắn lấy được chồng quyền quý, giàu sang ngày đầu về nhà chồng thường trổ tài làm món chè sen long nhãn lấy lòng mẹ chồng.

Nhãn lồng đã trở thành một “thương hiệu” độc quyền mang nét đặc trưng và là niềm tự hào của tỉnh Hưng Yên. Nghe câu ca “Dù ai buôn Bắc bán Đông/Đố ai quên được nhãn lồng Hưng Yên”, chợt nhớ, giờ này người dân đang trảy nhãn…

Đặc điểm của nhãn lồng có ba nhóm:

Nhóm chín sớm: Có thể sử dụng giống PHS-99-1-1 (Phố Hiến sớm). Năng suất trung bình đạt 175 kg/cây, cao hơn năng suất trung bình của nhóm chín sớm là 56,6%. Khối lượng trung bình quả đạt 80 quả/kg, cùi quả dày, giòn dễ tách, tỷ lệ thịt quả đạt 64,2%, ăn ngọt đậm và thơm, độ Brix đạt 19,1%. Thích hợp cho ăn tươi và chế biến đồ hộp. Thời gian cho thu hoạch từ 15 đến 22/7.

Nhóm chín chính vụ: Có thể sử dụng giống PHT-99-1-1 (Phố Hiến chính vụ) cho năng suất 95 kg/cây, cao hơn năng suất trung bình của nhóm chính vụ 39,2%. Quả to, trung bình 64 quả/kg, cùi dày, giòn, dễ tách, tỷ lệ thịt quả đạt 66,9%, độ Brix cao: 21,1%, ăn ngọt đậm, thơm, được nhiều người ưa chuộng, có thể ăn tươi và chế biến. Thời gian cho thu hoạch từ 22/7 đến 5/8.

Nhóm chín muộn: Nên sử dụng giống PHM- 99-1-1 (Phố Hiến muộn): Năng suất đạt 200kg/cây, cao hơn năng suất trung bình của nhóm là 193,2%. Khối lượng quả trung bình đạt 85 quả/kg, cùi dày, giòn, dễ tách, tỷ lệ thịt quả khá cao: 74,8%. Tuy ít thơm nhưng ăn ngọt đậm, độ Brix cao: 20,1%, thích hợp cho ăn tươi và chế biến đồ hộp. Thời gian cho thu hoạch kéo dài từ 15/8 đến 15/9.

Tất cả các nhóm giống nhãn nói trên được tuyển chọn từ các cá thể đầu dòng của nhãn lồng Phố Hiến (Hưng Yên), bồi dục và trồng thử nghiệm nhiều năm ở Viện nghiên cứu rau quả và nhiều vùng sinh thái khác nhau của vùng ĐBSH và các tỉnh phía Bắc đạt kết quả tốt và ổn định.

Quy hoạch vùng trồng: Các giống tuyển chọn ở cả ba nhóm chín sớm, chín chính vụ và chín muộn nên bố trí tập trung ở các tỉnh ĐBSH, vùng thấp của một số tỉnh Trung du miền núi (Sơn La, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Bắc Giang, Quảng Ninh…) và một phần nhỏ ở các tỉnh Bắc trung bộ (Thanh Hoá, Nghệ An).

Đặc điểm cây nhãn lồng Hưng Yên

Cây cao 5-10m, tán lá tròn xoè ra và rậm rạp, cành non có lông. Vỏ cây xù xì, có màu xám. Thân nhiều cành, lá um tùm xanh tươi quanh năm. Lá kép hình lông chim, mọc so le, gồm 5 đến 9 lá chét hẹp, nhẵn, mặt dưới màu thẫm hơn mặt trên, dài 7-20 cm, rộng 2,5-5 cm. Mùa xuân vào các tháng 2, 3, 4 ra hoa màu vàng nhạt, xếp thành chuỳ mọc ở ngọn cành và ở nách lá, màu vàng nhạt, đài 5-6 răng, tràng 5-6, nhị 6-10, bầu 2-3 ô. Quả tròn có vỏ ngoài màu vàng xám, hầu như nhẵn. Hạt đen nhánh, có áo hạt màu trắng bao bọc. Mùa quả là vào khoảng tháng 7-8. Cây nhẫn tương đối chịu rét hơn so với các cây cùng họ như vải, đồng thời cũng ít kén đất hơn.

Một số nhóm giống phổ biến: nhãn trơ cùi (cùi rất mỏng); nhãn nước (nhiều nước); nhãn lồng (nhãn gần chín phải dùng lồng bằng tre, nứa giữ cho chim, dơi khỏi ăn, cùi dày và mọng); nhãn tà, nhãn cám (D. longan Lour. subsp. longan var. obtusa (Pierre) Leenh.) có quả ăn được và dùng làm thuốc như Nhãn và vỏ cũng dùng chữa vết thương và cầm máu.

Kỹ thuật nhân giống

Gieo hạt (chủ yếu để làm gốc ghép)

Hạt lấy về cần xử lý gieo ngay. Ngâm hạt nửa ngày, vớt ra , ngâm vào nước vôi trong, sau 2 – 3 giờ vớt ra, ủ vào đất cát ẩm 2 – 4 ngày. Khi ngâm hạt nhú ra đem gieo. Chiết cành: Đường kính gốc cành chiết 1,0 – 1,5 cm, dài 40 – 60cm. Sau khi hạ cành, nên tháo bỏ giấy PE, quấn thêm ra ngoài bầu chiết một lớp bùn rơm, để cho đến khi rễ nhú ra ngoài lớp bùn rơm, để cho đến khi rễ nhú ra ngoài lớp bùn rơm này mới đem trồng. – Ghép: Chọn giống nhãn tốt, quả to, cùi dày, hạt bé, ra quả đều lấy làm mắt ghép. Ghép vào tháng 3 đến tháng 4 hoặc tháng 9 – 10 (cần thời tiết khô ráo, mát mẻ). Chọn cành ghép 1 – 2 tuổi. Sau 2 – 3 năm trên đất tốt đã cho quả; 4 – 5 năm cho thu hoạch tốt. Đất: Đất phù sa (thích hợp nhất), đất cát ven biển, đất gò đồi trung du hay đất núi, pH = 4,5 – 6,0.

Khí hậu

Nhiệt độ thích hợp cho nhãn sinh trưởng và phát triển 21 – 27 độ C; mùa hoa nở cần nhiệt độ cao 25 – 31 độ C; Mùa Đông cần một thời gian nhiệt độ thấp để phân hoá mầm hoa.

Kỹ thuật trồng

Giống: Giống địa phương; Nhãn lồng, nhãn đường phèn, nhãn nước, nhãn Vĩnh Châu, nhãn tiêu. Giống nhập nội: Đại Ô Viên (Trung Quốc), nhãn Thạch Hiệp (Trung Quốc). Khoảng cách và mật độ trồng: 8 m x 8 m (160 cây/ha) hoặc 7m x 7 m; hoặc 4 m x 4 m hoặc 5 m x 5 m (khi cây giao tán thì tỉa bớt đi 1 hàng).

Thời vụ trồng

Miền Bắc: tháng 2 – 3 và tháng 8 – 9

Miền Nam: Đầu và cuối mùa mưa

Chăm sóc, thu hoạch

– Bón phân: Mỗi năm bón thúc cho cây 3 lần (kg/cây)

– Tưới nước: Là cây chịu hạn, thích ẩm, sợ đọng nước. Thang đầu tiên sau trồng tưới 1 – 2 ngày/lần; 2-3 ngày/1 lần ở tháng thứ 2. Sau đó chỉ quá khô hạn mới cần tưới cho cây.

– Tỉa cành tạo tán: Cắt tỉa tạo hình sao cho cây thấp để dễ chăm sóc. Tiến hành cắt tỉa sau khi thu hoạch quả muộn hơn – cắt vỏ những cành yếu, cành sâu bệnh, cành mọc lộn xộn trong tán.

– Phòng trừ sâu bệnh: Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo chỉ dẫn trên nhãn bao bì của từng loại thuốc.

+ Bọ xít: Phun Basudin 0,2% hoặc Diazinnon 0,04%; Dipterex 0,015 – 0,1%, Trebon 0,15-0,2% (Phun 2 đợt liền nhau cách nhau một tuần vào khoảng cuối tháng 4).

+ Sâu tiện vở nhãn: Dùng thuốc bơm vào lỗ đục hoặc dùng gai mây để bắt. Dùng nước vôi đặc quệt lên gốc cây.

+ Rệp sáp: Dung Dimecron, BI58 (0,15 – 0,28%).

+ Dơi, Rốc: Bó các chùm nhãn trong giấy cứng, bao cói, mo cau, túi PE để bảo vệ quả.

+ Nhện hái lá: Phun Nuvacron 0,2%.

+ Rầy hại hoa: Dipterex 0,2% và Trebon 10 ND 0,15 – 0,2%.

+ Dòi đục cành hoa: Phun bằng Monitor 0,2%, Trebon 0,15%.

+ Bệnh sương mai (mốc sương): Phun Bordeau 1% hoặc Ridomil

– MZ 0,2%, Anvil 0,2%, Score 0,1%, hoặc hỗn hợp Ridomil – MZ 0,2% + Anvil 0,2%. Phun 2 lần (lần 1: khi cây ra giò; lần 2: khi giò hoa nở 5 – 7 ngày).

Thu hoạch

Khi vỏ quả chuyển từ màu nâu hơi xanh màu nâu sáng, vỏ quả hơi sù sì hơi dày chuyển sang mọng và nhẵn, bóc quả xem thấy hạt có màu nâu đen thì có thể thu hoạch. Nên thu hoạch quả vào ngày tạnh ráo, vào buổi sáng và buổi chiều. Không cắt trụi hết cành lá của cây vì có thể ảnh hưởng đến khả năng nảy lộc vụ sau.

Hiện nay giống Nhãn lồng hưng yên( Nhãn tiến Vua) đã được các kỹ sư của Công ty cổ phần giống cây trồng Đ.H Nông Nghiệp 1 nhân giống vô tính bằng phương pháp ghép cành xử lý vi ghép. Nguyên liệu được thu từ vườn cây giống đầu dòng chất lượng nhất. Sản xuất tuân thủ theo qui trình kỹ thuật nghiêm ngặt, đảm bảo cây giống hoàn toàn không mang mầm bệnh vàng lá Greening. Chiều cao cây giống Nhãn lồng  từ 65 - 70 cm, cây đẹp và khỏe mạnh. Cây nhãn lồng giống được áp dụng nhân giống vô tính bằng phương pháp ghép mắt, cho cây giống với khả năng sinh trưởng và phát triển tốt, cho năng suất cao, chất lượng ổn định, cây rất nhanh ra trái.

Tất cả những cây giống hiện nay trước khi xuất vườn tới tay khách hàng công ty đều có gắn tem kiểm tra đạt chất lượng, đảm bảo nguồn gốc xuất xứ cây giống rõ ràng của đơn vị cung cấp giúp bà con yên tâm về chất lượng và phát triển kinh tế.

Ngoài ra trại giống của công ty hiện nay còn có các giống cây mới như: Cây Chery Mỹ , Cây táo ruột đỏ , Cây chery Brazil, Cây Việt Quất, Cây Hồng Đào , Cây Nho Thân gỗ , Cây Bưởi vàng , Cây bưởi đỏ Phúc Kiến, Cây cam Cara, Cây Nhãn Tím , Cây Na Tím , Cây Chanh Ngón Tay , Chanh Vàng Mỹ, Bưởi lùn Tứ Xuyên… Khách hàng có nhu cầu xin mời liên hệ với chúng tôi:

  Uy Tín – Năng suất – Chất lượng – Hiệu quả

CÔNG TY CỔ PHẨN GIỐNG CÂY TRỒNG Đ.H NÔNG NGHIỆP 1

THỊ TRẤN TRÂU QUỲ - GIA LÂM – THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Liên Hệ : 0979 090189

Web: https://giongcaytrongdacsan.vn

Youtube Phóng sự VTV2 : https://www.youtube.com/watch?v=455CFSgvsuM